THORN – Bij de Kapel onder de Linden in Thorn plant IKL-Limburg komende week een grote gemengde hoogstamboomgaard en diverse hagen aan. De door een groene mantel van eeuwenoude lindebomen omgeven 17de eeuwse kapel met ‘t Slevruike Onder-de-Linden is al eeuwenlang een belangrijk oriëntatiepunt voor allerlei soorten bezoekers.
Met deze investering krijgt het cultuurhistorisch karakter en de landschappelijke attractiviteit van dit pittoresk deel van Thorn nog meer cachet.
De boomgaard komt ten oosten van de kapel aan de Heerbaan, een uit de Romeinse tijd daterende verbindingsweg en een oude veldweg die eeuwenlang dienst deed als processiepad naar het Mariabedevaartsoord. Tot aan het eind van de jaren vijftig was de Kapel onder de Linden of de Loretokapel een belangrijk pelgrimsoord voor de wijde omgeving. Sinds het eind van d 17de eeuw trokken gelovigen en behoeftigen in groten getale naar het, landelijk tussen de akkers gelegen gebedsoord. Ze kwamen af op de vermaarde, door geestelijken beschreven genezingen die hier konden plaatsvinden. Die aantrekkingskracht is er nog altijd voor mensen op zoek naar rust en de individuele devotie. Niet alle bezoekers realiseren zich dat de bewoners van het Thorn hier in de loop der tijden een sacraal landschap ingericht hebben met diverse wit geschilderde devotiekapelletjes met lindebomen die als een krans langs de wegen toegang geven naar de Kapel.
Thorn en fruit
Het abdijstadje Thorn had al vroeg wat met fruit. Vanaf de Karolingische tijd waren kloosters en kastelen omgeven met fruitgaarden, waar de fruitteelt op hoog niveau werd beoefend. De sober levende, op zelfvoorziening ingestelde bewoners kregen in de 19de eeuw ook een aardigheid aan fruit en dat zien we ook terug in het landschap. Tot de jaren zestig hadden nagenoeg alle boerderijen en nogal wat woningen in het Maasdal en de overgang naar de zandgronden een keur aan fruitbomen staan. De vruchten waren voor de eigen huishouding, voor op de vlaai, de stroop en de inmaak. De liefde voor en de kennis van de oude vruchten en hun toepassingsmogelijkheden en de verzorging van de boomgaarden zit sinds een aantal jaren weer in de lift. Iets wat door gemeente Maasgouw en IKL-Limburg in het kader van de actie Maasgouw Mooier en de campagne Bloesemlint gestimuleerd wordt.
Voor de particuliere eigenaar van de fruitwei is dat ook een van de motieven om zich in te zetten voor het eerherstel van dit groene erfgoed. Op het perceel plant IKL 22 fruitbomen en een haag. Naast zeven appelbomen, worden vier verschillende perenrassen, vijf kersen en vier soorten pruimen geplant. Het geheel wordt gecompleteerd met een tamme kastanje en een walnoot . Een boom die in het verleden vaak in de buurt van de woning en stallen werd geplant omdat ze vliegen op afstand houden. In het voorjaar zal de wit oplichtende bloesem schitteren naast de zachtroze bloeiende appels als de Schone van Boskoop, Bellefleur, Ster- en de Notarisappel.
Romeinse Heerbaan
Ter omlijsting van de kapel legt IKL aan de overzijde van Heerbaan recht tegenover de kapel met de imposante groep lindes een 80 meter lange gemengde haag aan. In de Romeinse tijd, vlak voor onze jaarwisseling was de Heerbaan Tongeren-Nijmegen, een uiterst belangrijke verkeersader. De Romeinse legers gebruikten de verharde heerbaan voor snelle troepenverplaatsingen. In die tijd lagen in de directe omgeving van de weg woningen, boerderijen, begraafplaatsen en tempels. Naast militair gebruik waren deze verbindingsroutes ook van belang voor het transport van goederen en het overbrengen van berichten.
Devotie en vertier
In de 17de eeuw legde Thorn nieuwe relaties gelegd met Italië. De Loretokapel werd in 1673 na een jarenlang ziekbed gesticht door de adellijke stiftdame, Clara van Manderscheidt-Blankenheim. Ze liet een kapel bouwen in de vorm van het “Nazereth-huisje’ van Maria en Jozef dat ten tijde van een kerkvervolgingperiode in het Italiaanse Loreto steen voor steen herbouwd was. In die tijd werden overal in Europa soortgelijke ‘filialen van Loreto’ gebouwd, zoals dat het geval was bij de bekende kapel van Genooi, bij Venlo. Al een jaar na de bouw in 1674, werden allerlei wonderlijke genezingen opgetekend door de plaatselijke geestelijken en werden er afgelegde krukken en windsels in de kapel opgehangen. De populariteit en vermaardheid van de Lieve Vrouw onder de Linden werd door de pelgrims in alle dorpen breed uitgemeten. Hierdoor kwam er een enorme stroom op gang van pelgrims met lichamelijke gebreken en bedrukte gelovigen die hier hun vertrouwen en gevoelens in de handen legden van de Madonna van Thorn.
Tijdens het tweede eeuwfeest van de kapel in 1873 kwamen naar verluidt ´in 14 dagen tijd veertig processies met 80.000 bezoekers’ naar de Kapel. In die periodes was hier een bont vertier, met kraampjes en tentjes met devotionalia, snoepgoed en attracties.
Die tijd is voorbij, maar over een aantal jaren zal het hier, zeker wanneer de bomen bloesemen een absoluut feest voor de ogen (en de bijen) zijn.