WAGENINGEN / LANDGRAAF – Natuurbrand komt al vaak voor in ons land en onbeheersbare natuurbranden zijn een onderschat risico. Volgens natuurbrandexpert Cathelijne Stoof van Wageningen University & Research moet Nederland niet alleen leven met water, maar is internationale kennis nodig om ook te leren leven met vuur.
Eind april werd Nederland geconfronteerd met twee grote natuurbranden die meerdere dagen brandden, met grote inzet van brandweer en defensie en zelfs de evacuatie van een heel dorp. Wellicht waren deze branden voor velen een verrassing, maar eigenlijk kwamen ze niet onverwachts. De afgelopen drie jaar waren er tot wel 949 natuurbranden per jaar in Nederland. Met klimaatverandering zal dit aantal toenemen vanwege langere periodes van droogte en hogere temperaturen. Ook dit jaar was de kans op natuurbranden al hoog door de aanhoudende grote droogte, en ondanks alle regen van de afgelopen tijd is de droogte nog niet voorbij. Internationale experts kijken bezorgd naar landen in Noordwest-Europa, waar het bewustzijn voor natuurbranden en de voorbereiding erop in de kinderschoenen staan. Deze zorg is gegrond. De branden bij de Deurnese Peel en Nationaal Park De Meinweg waren groot voor Nederlandse begrippen, maar slechts een voorbode van een echt omvangrijke of onbeheersbare natuurbrand. Een integrale praktische en wetenschappelijk onderbouwde aanpak is nodig om te leren leven met vuur en een ramp voor te zijn.
Voorjaarsbranden zijn heel normaal
Natuurbranden in Nederland zijn karakteristiek voor het voorjaar. Zomerbranden zoals in Zuid-Europa hebben we in normale jaren weinig, omdat planten dan groen zijn en veel vocht bevatten. In het voorjaar is het anders. Planten zijn dan nog droog omdat de sapstroom na de winter nog niet volledig op gang is gekomen en de blaadjes nog niet volledig terug zijn. Met een paar weken zonder regen drogen zon en wind ook het water op dat óp de planten zit. Een brand die in deze omstandigheden ontstaat kan zich makkelijk verspreiden, vooral nu er in de natuur ook nog veel dode planten zijn vanwege de droogte de afgelopen twee jaar. Verreweg de meeste natuurbranden in Nederland zijn klein, aanrijdtijden van de brandweer zijn kort en beginnende branden worden snel opgemerkt. Maar in een land zo dichtbevolkt als Nederland, waar het bewustzijn voor natuurbrandrisico laag is, kan een kleine brand al grote impact hebben. Hoewel het Nederlandse landschap weliswaar in kleine stukjes is opgedeeld, kunnen kanalen, rivieren en wegen kunnen vuur wel vertragen maar niet stoppen: dat vuur zich via de lucht kan verspreiden is na die nieuwjaarsnacht in Scheveningen wel duidelijk.
Vanwege de omvang, impact en gelijktijdigheid van de branden eind april is het essentieel om breed lessen te trekken. Wat is er goed gegaan? Wat moet bij een volgende brand beter? En waar moet nú actie op worden ondernomen? Maak daarbij gebruik van internationaal aanwezige kennis en kunde op het gebied van natuurbranden, zodat objectief wordt vastgesteld wat we kunnen leren. Met de kennis van nu is op acht vlakken verbetering nodig om Nederland voor te bereiden op een toekomst waarin grote en onbeheersbare natuurbranden veel vaker voorkomen.
Bron: Nature Today
