MECHELEN – Het landschap rond de dorpen en boerderijen in het Oostelijk deel van Zuid-Limburg en het Centraal Plateau kreeg met de aanleg van een circa 300 hoogstamboomgaarden en 56 kilometer aan haag een substantiële kwaliteitsimpuls.
Dat blijkt bij de afronding van het hoogstam- en heggenproject van IKL-Limburg bij de Herinrichting van hetgebied CentraalPlateau en Mergelland Oost. Met steun en in opdracht van de twee herinrichtingcommissies zijn vanaf 2008 maar liefst 295 hoogstamboomgaarden geplant worden in huisweiden bij boeren, burgers en buitenlui. Nogal wat weilanden zijn nu, net als vanouds weer voorzien van karakteristieke meidoornhagen. In vier jaar tijd plantten medewerkers van IKL Limburg 4132 fruitbomen op ruime en verantwoorde plantafstanden. Wanneer de boomkronen van de hoogstamfruitbomen in de komende jaren tot volle wasdom gaan komen, dan wordt het werkelijk effect pas echt duidelijk van deze groene en cultuurhistorische opwaardering van de dorpen en gehuchten.
De terugkeer van de kleinschalige hoogstamboomgaarden, zoals die van oudsher voorkwamen rond de dorpen en boerderijen is dan ook een feit. Het aantal bomen dat in de huisboomgaarden geplant is, ligt net als vroeger op een gemiddelde van vijftien tot twintig bomen. Op deze schaal kan een eigenaar nog goed uit de voeten met de oogst van het fruit en de noodzakelijke jaarlijkse snoei van de bomen.
Vier jaar geleden ging de uitvoering van start van de Herinrichting Centraal Plateau van start. Het plangebied omvatte de gemeenten Nuth, Beek, Voerendaal en een deel van Valkenburg. In datzelfde jaar begon DLG en IKL-Limburg eveneens in de herinrichtingMergelland Oostmet de aanleg van boomgaarden in Simpelveld, Vaals, Gulpen-Wittem en een klein deel van Heerlen (Benzenrade). In die periode zijn diverse wervingsacties opgezet voor de aanleg van boomgaarden en hagen. Die aanpak sloeg nadrukkelijk aan bij de plaatselijke bewoners. Heel veel voormalige fruitweiden zijn inmiddels weer voorzien van jonge, vitale bomen. Van oudsher waren de dorpen – overigens in de hele euregio omgeven door groene gordels van boomgaarden en hagen.
In de gemeenten Nuth, Beek, Meersen Voerendaal en Valkenburg werden in de periode 115 boomgaarden geplant, met 1630 bomen. De totale lengte van de hagen betrof19020 meter. De aanleg van boomgaarden in hetgebied CentraalPlateau vond met name plaats rond Walem (Valkenburg) Raar (Meerssen) en Hegge en Oensel in de gemeente Nuth.
De top vijf in het gebiedMergelland Oost(Gulpen-Wittem, Vaals, Simpelveld en Benzenrade (Heerlen) waar de nodige boomgaarden gerealiseerd werden bestaat uit Diependal-Terziet en Mechelen in de gemeente Gulpen-Wittem. Vijlen in de gemeente Vaals en de Molsberg en Prickart, beide in Simpelveld.
In dit gebied werden 180 nieuw boomgaarden geplant. Het totaal aantal hoogstamfruitbomen bedroeg 2502. De totale lengte aan hagen is37.246 meter.
De aanplant van de laatste boomgaard vindt plaats in het kader van het programma Bloesemlint dat IKL met andere partijen in de euregio aan het uitrollen is. Via het bloesemlint vraagt IKL aandacht voor de investeringen in het landschap en de wijze waarop eigenaren en andere bewoners betrokken kunnen worden voor het beheer en onderhoud van dit voor Limburg zo karakteristieke groene erfgoed.