LEUDAL – In Leudal ondergaat het groen rond twee kapellen en vier kruisen komende dagen een opknapbeurt. Naast de snoei en het knotten van bomen, planten medewerkers van IKL-Limburg ook hagen en lindebomen. De monumentjes liggen her en der verspreid op markante plekken in de buitengebieden van Roggel, Grathem, Heibloem en Buggenum.
Met het omringend groen zijn ze het peper en zout in het landschap. Hoewel opvallend bescheiden van vorm bepalen ze in sterke mate de sfeer en de religieuze traditie die in het boerenland van Leudal nog overal voel- en leesbaar is.
Met betrokken bewoners investeert de gemeente met de stichting Instandhouding Kleine Landschapselementen, in Limburg, IKL in het vernieuwen van de traditie: alhoewel klein, zijn deze markante erfgoederen veelbepalend voor de kwaliteitbeleving van de bewoners en hun omgang met het landschap.
Roggel
In Roggel worden de komende dagen bij Nijken drie lindebomen geknot bij het gelijknamig Nijkenkruis. Aangenomen wordt dat het een hele oude devotieplaats is, waar individuele bewoners veel steun en vertrouwen aan ontleenden. Zo gaat de anekdote dat een zekere Gerrit Luijten niet verscheen op een gezamenlijke bededienst, omdat hij net zoveel vertrouwen had in de kracht van dit kruis. Een krans in de kleuren geel en wit (de kleur van Pasen) wordt nog altijd op Witte Donderdag geplaatst.
Fikeskruis
Daarnaast gaat IKL het Fikeskruis, een achter tuinplanten schuilgaand ‘hagelkruis’ tegenover Ophoven ook in Roggel beter zichtbaar maken. Dat gebeurt door de vervanging van tuinplanten en een lindeboom, de aanleg van een heg van haagbeuk en de snoei van twee lindes. Oorspronkelijk stond het Fikeskruis bij een boerderij, naar de bijnaam van de bewoners ‘ Fikes’. In het rampjaar 1891 werd het hagelkruis geplaatst toen de oogst van de veldvruchten verloren ging na zware onweer en hagelbuien. Ter voorkoming van dit soort rampspoed was het een onlosmakelijk onderdeel van de processies die vroeger door de velden en over de zandwegen trokken. Bij de ruilverkaveling in de jaar zeventig verving men het kruis en verplaatste het naar deze plek.
Bij de Apolloniakapel, een van de drie kapellen die Roggel rijk is, plant IKL een ligusterhaag, buxusstruik en maagdenpalm als bodembedekker. Net als de andere gebouwen was het tijdens de jaarlijkse sacramentsprocessie een van de rustaltaren. De verering van de heilige Apollonia dateert uit de zestiende eeuw. Dat deze bedeplaats nog altijd betekenis heeft als bezinningsplaats blijkt uit het zorgvuldig onderhoud door de buurt. De heilige Apollonia wordt onder meer vereerd vanwege het sterk godsvertrouwen dat ze ondanks de vele folteringen en toegebrachte verwondingen bleef houden. Mensen met kiespijn of vrees voor de tandarts vertrouwen nog vaak op de heilige Apollonia. Al eerder voerde IKL in Roggel een onderhoudsbeurt uit aan de knotlinde bij het veldkruis bij het bakkerijmuseum Marleetjeshof.
Heibloem
Iets verderop wordt aan de Heibloem een dode haag van buxus vervangen door haagbeuk en een lindeboom. Verleden jaar restaureerde de Heemkundevereniging het in een storm verwoeste kruis met Christusbeeld. De aanleg door IKL sluit mooi aan op het recent eerherstel van het 2.5 meter hoge kruis.
Slabberkruis Buggenum
Aan de zijde van de Maas bij Buggenum gaat IKL , een naar alle waarschijnlijkheid hele oude devotieplaats voorzien van twee nieuwe zilverlindes. Daarbij gaat het om het Slabberkruis, dat zich in een groene driehoek tussen de Arix- en Groeneweg bevindt. In een ver verleden moet hier ter hoogte van de zogenaamde kromme Graaf een wegkruis zijn opgericht. De aanleiding hiervoor is onbekend en ook naar het tijdstip durft de Heemkundevereniging Buggenum niet te gissen. Vast staat dat het kruis, in het open veld blootgesteld aan de elementen herhaaldelijk met veel liefde opgeknapt en vervangen. De laatste maal gebeurde dit vijftig jaar geleden in 1963. Toen koos men, typerend voor die tijd, voor een cementen kruis met een gietijzeren wit corpus. Drie volwassen lindes staan als wachters om het kruis, als een soort groene baken. Een tweetal scheefstaande bomen wordt vervangen en IKL plant maagdepalm aan.
Juweel in het landschap
Tenslotte plaatst IKL twee lindebomen bij de uit 1939 daterende Lourdeskapel in Grathem op de hoek van de door de velden slingerende Veldstraat en Kuiperweg. De kapel ligt op een buitengewoon markant punt als een juweel in het landschap. Aan het zorgvuldig onderhoud van de kapel is duidelijk afleesbaar dat het een hele betekenisvolle gebedsplaats is voor bewoners en paserende gebruikers. Hier in de open, zacht glooiende Heiakker tussen Grathem, Baexem en Kelpen-Oler is nog overal de culturele weerslag van de de landbouwende bevolking afleesbaar: Niet alleen aan de oude bomen bij de boerderijen, houtwallen en de soms op zeer korte afstand gelegen veldkruisen en kapellen. Met de aanplant van de lindebomen krijgt de prachtige Mariakapel aan de Veldstraat er twee mooie nieuwe blikvangers bij.